Chcioł
bych Wōm sam dzisiej opowiedzieć o mojich pochodach na 1 moja.
Prowda pedzieć, to musioł bych sie Was popytać, jako to było, bo
jo w żodnym pochodzie niy szoł. Ale niy starejcie sie, jo nima
żodyn wrōg wladze ludowej, niy chca żodnego ordera, ani dodatku
dlo kōmbatantōw. Tak sie to yno poukłodało, że niy było mi dane
iś na taki pochōd. Trocha żol, bo słyszoł żech, że niyjedyn z
Was mo do dzisiej w dōma sztyle do mieteł, abo grabi, co z tych
pochodōw poprzinosiōł, ale trudno. Dyć jo mioł sam godać o
pochodach.
Urodziōł
żech sie na wsi, kaj niy było żodnych pochodōw. Tam szło se yno
pochodzić po polach, abo łōnkach. Ze szkoły chodziło sie na
pochody do Niedobczyc. Dyć tam chodziły yno te starsze klasy, a jo
bōł za smarkaty. Niż żech dorōs, to Gerek zaczōn robić reformy
i przilōnczōl Niedobczyce z Radzijowym do Rybnika. Tam było możno
za daleko iś piechty, a możno za dużo było tych szkōł, bo nas
tam jakoś nigdy niy skludzili. Szkoła powszechno skōnczól żech w
roku 1980. W zawodōwce bōł żech w latach 1980-82. W 81 roku żodyn
nōm niy kozoł iś na pochōd, niy było przimusu. W 82 roku bōł
stan wojynny, a nōm zawrzyli rechtora, bo działoł we
„Solidarności” i bezmała źle wpływoł na młodzież. Niy
wiym, jak inksze klasy, ale nōm żodyn na pochōd niy kozoł iś.
Możno sie boli, że nas tyn rechtōr już tak fest zepsuł, że tam
narobiymy jakigo cyrkusu? W roku 83 robiōł żech u priwaciorza, tōż
zaś mi żodyn na pochōd niy kozoł iś.
Dziepiyro
od roku 84 zaczōn żech sie prziglōndać tym pochodōm z bliska.
Przijōn żech sie do straże, a tam dycko 1 moja wszyscy
przichodziyli do roboty, niyobowiōnzkowo, ale lista trza było
podpisować. Siodali my dycko na świytlicy, a na „Rubinie”
oglōndali my pochōd z Czerwonego Placu z Moskwy. Auta strażacki z
ludziami w czasie pochodu stoły za miastym, kajś pod OSP, abo w
zakładach, bo przeca w razie akcje ni mōgli my przeszkodzać w
pochodzie i go przeruwać.. Tak to było w latach 1984-87. W 88 roku
w kraju szykowały sie już „niepokoje społeczne' i władza boła
sie sabotażu w czasie pochodu, tōż we straży stworzyli tyż tako
„grupa do wartkigo reagowanio”. Wziyni nas 5 chłopa, dali nōm
Żuka blaszoka i kozali stoć w Zakładzie Zielyni Miejskij. Mieli my
wachować, jakby jaki sabotażysta powiesiōł kaj fana
„Solidarności” na strōmie, abo serwoł jaki fransparynt na
cześć Lyninowi. W tym Żuku mieli my miech piosku, łopata, rylka,
kilof, młotek, brecha, nożyce do drōtu, blotek do zielaza, gaśnica
śniegowo, a drabina, co by szło wlyź kaj na strōm. Na szczynści
społeczyństwo Rybnika wykozało sie postawōm obywatelskōm i do
żodnego sabotażu niy doszło. Wyboczcie, że sam tak opisuja tego
Żuka, ale bōł to piyrszy i ostatni roz w życiu, jak mioł żech
wachować pochodu,a niy loć woda we straży.
W
roku 1989 mioł żech inksze, wcale niy myni ważne, zadani. Stoł
żech na Placu Wolności, kole kōmina z browaru, skryty za
wychōdkami, a wachowoł żech pochodu. To wtedy widzioł żech
pochōd na żywo. Pamiyntōm, że szło dużo ludzi z fanami,
sztandarami, a jedyn synek jechoł na żużlōwie, a robiōł dużo
butlu. Jo mioł wachować, jak yno cały tyn pochōd przyndzie przed
trybunōm z partyjokami, kero była przi schodach z tyjatru. Wtedy jo
musioł lecieć kalub do straży, ogłosić, że pochōd sie
skōńczōł. Ludzie tam yno na to czekali, bo kożdy chcioł jechać
wartko du dōm. Przeca było wolne w robocie, tōż kożdy mioł
robota w polu, abo przi chałupie.
Niy
wiym, co jo to takigo porobiōł, jak żech ogłoszoł tyn kōniec
pochodu, ale od tego czasu niy było już wiyncyj pochodōw, ani na
bez rok, ani w inkszych latach i tak je do dzisiej. Mie je trocha
żoł, żech ni mioł nigdy okazje iś w tym pochodzie, Czasym se tak
myśla, że wybiera sie na jako ponć, co by obejrzeć, jako to je
tak chodzić, ale trocha sie boja, coby tyż potym tych pōnci skuli
mie niy zawarli.