2012.06.25
Kōmōnijo Lynki
Dzioło sie to downo tymu, za starej Polski, w jednej wsi na Ślōnsku. Mało Lynka miała dziewiynć lot i miyszkała we familoku ze swojimi ojcami a młodszym bracikym Hajnelym, kerymu było dwa latka. Tata robiōł na grubie, a mama siedziała w dóma przi dzieciach. Lynka chodziyła do szkoły, uczyła sie dobrze, ale najbardziyj radowała sie na to, że już za pora tydni pujdzie do Kōmōnije.
Zbliżoł sie moj, było już po Wielkanocy, tōż Lynka niy myślała o niczym inkszym, yno o swojij Kōmōniji. Lotała prawie dziynnie do kościoła, bo farorz padoł dzieciōm, że przed Kōmōnijóm muszōm dużo odwiydzać Pōnbōczka, coby sie z nim fest zakolegować, co by chcioł zamiyszkać w jejich serduszkach.
Było jaki dwa tydnie do Kōmōnije, biołe szaty wisiały już we szranku, jak farorz padoł, że dzieci majōm prziś z tatōm, abo mamōm do kościoła, bo bydōm mieć egzaminy, bydzie sie ich pytoł o Dziesiynć Przikozań, a inksze rzeczy, żeby wiedzieć, kere dziecko może iś do Kōmōnije. Lynka już downo poradziła to wszystko rzykać, ale starała sie, co ji farorz powiy, czy zgodzi sie puścić jōm do Kōmōnije. Mama musiała zostać w dōma z małym Hajnelkym, bo bōł jakiś chory, tōż uznali, że Lynka pujdzie z tatōm na katelmus. Tata przijechoł z roboty, bo jeździōł dycko na kole, zjod obiod, oblykli sie piyknie z Lynkōm i poszli do kościoła. Było już doś nieskoro, tōż tata wziōn koło, posadziōł Lynki na gepekhalter i pojechali. Do kościoła niy było daleko, jaki kilometer miedzkōm miyndzy polami. Tata sie śpiychoł, bo niy chcioł prziś niyskorzij niż farorz na tyn katelmus. Oroz kōłko trefiło na jakoś dziura, kołym zasznajdrowało, Lynka sie zlynkła i nōżka wlazła do szpajchōw. Tata wartko zeskoczōł z koła i zejrzoł, że nōżka dziołszki je cało ze krwie. Dziołszka płakała ogrōmnie, trocha z bōlu, a trocha ze strachu. Na szczynści noga niy była złōmano, yno mocno poodziyrano. Tata wartko sebuł dziołszce strzewiczek i swojōm koszulōm pozawijoł nōżka, posadziōł jōm na rułka na koło i wrōciōł sie ku chałupie. Teraz szoł już kole koła. Mama w dōma fest sie wylynkała, jak ich zejrzała. Wartko wziyna dziołszka, naloła wody do miski, umyła nōżka i posłała chłopa, coby jechoł do fojta, bo ōn yno mioł we wsi telefōn, coby zawołać Pogotowii.
Noga Lynki była fest poodziyrano i potrzaskano, tōż dochtōr padoł, że niy wolno ji chodzić i musi leżeć. Dlo dziołszki było to, choćby hereszt. Przeca za pora dni miała mieć Kōmōnijo, a ōna mo leżeć we łōżku. Tata widzioł, jak dziołszka sie tym staro, tōż poszoł do farorza, spytać sie, co by sam wymyśleć. Farorz spytoł sie yno, czy Lynka poradzi siedzieć, czy yno leży. Chłop padoł, że może siedzieć, yno niy poradzi chodzić. Farorz pomyśloł chwila i padoł, że jutro po mszy we wieczōr przidzie jōm odwiydzić w dōma, ale niy mo ji nic godać.
Na drugi dziyń, we wieczōr, dziołszka siedziała na leżance i czytała se ksiōnżka, jak oroz pod oknym coś migło. To farorz wloz do izby i padoł:
- Niech bydzie pochwolōny.
- Na wieki wiekōw – odpowiedziała uradowano dziołszka.
Farorz zejrzoł płaczki w oczach dziołszki, tōż padoł ji, że Pōnbōczek go sam posłoł, bo słyszoł, że Lynka miała wypadek i niy poradzi prziś ku nimu, tōż Ōn chcioł prziś ku nij. Farorz znoł dziołszka dobrze i wiedzioł, że poradzi dobrze rzykać, ale popytoł sie jōm trocha i padoł ji, że egzamin zdała, tōż mo wartko zdrowieć, bo Pōnbōczek na nia czeko. Potym jeszcze farorz pogodoł coś z tatóm we siyni i poszoł nazod na fara.
We sobota, dziyń przed Kōmōnijōm, farorz prziszoł zaś nawiydzić Lynka. Padoł ji, że Pōnbōczek go posłoł, bo jutro dzieci pujdōm do Kōmōnije, tōż chce , żeby Lynka tyż miała czyste serce, coby sie wyspowiadała. Dziołszka pogodała farorzowi swoji grzychy, ale niczego sie niy spodziywała, bo nōżka jōm jeszcze bolała i niy poradziła chodzić, tóż pogodziła sie już z tym, że niy pujdzie jutro do Kōmōnije.
Farorz poszoł, a ku Lynce siod se tata i spytoł sie jōm, czy chciłała by jutro iś tyż do kościoła. Oczka sie dziołszce zaszkliły, tōż ojciec obiecoł ji, że poprosi sōmsiada, coby wziōn bryczka i zawiezōm jōm do kościoła.
Dziołszka niy mōgła spać cało noc. Rozważowała, co to jutro bydzie. Niy bydzie mōgła iś do Kōmōnije, ale chocioż bydzie mōgła być w kościele z inkszymi dzieckami. Rano mama oblykła piykne szaty Lynce, tata oblyk se niedzielny ancug, mama tyż sie fajnie wystrojiła, nawet małego Hajnela oblykła i padała, że pojadōm wszyscy do kościoła bryczkōm. Jako godzina przed mszōm przed fōrtkōm stanyła bryczka. Tata ze sōmsiadym wziyni stołek i na nim zaniyśli Lynki na fōra. Rozsiadła sie wygodnie, choćby jako krōlowo. Ze zadku siedli tata z mamōm i małym Hajnelkym.
Bryczka podjechała pod kruchta i tata z fōrmōnym zaniyśli Lynka do kruchty. Padali ji, że tam bydzie blizyj potym zaniyś jōm do ławki w kościele. Niyśli tak dziołszka i wleżli do kruchty, a tam byli farorz, kościelny i … nastrojōny na bioło stołek, a na szranku wisiały biołe szaty kōmōnijne od Lynki. Dziołszka w piyrszym mōmyncie niy wiedziała, co sie stało, czy ji sie to śni, abo co. Dopiyro głos farorza pokozoł ji, że to wszystko je prowda, a niy śnik:
- Widzisz Lynko, tyś dycko tak lotała do Pōnbōczka, tōż ōn ni może o ciebie zapōmnieć. Teraz mama oblecze ci twoji biołe szatki, a tata z kościelnym zaniesōm cie do kościoła. Bydziesz siedzieć z przodku przed ławkami, kaj bydōm inksze dzieci.
Lynka z tego wszystkigo niy poradziła nic pedzieć, yno sie rozpłakała. Mama dała małego Hajnelka tatowi i zaczła oblykać Lynce kōmōnijne szatki. Padała dziołszce, coby niy płakała, bo przeca Pōnbōczek sie dziwo i niy chce, żeby była smutno.
Dziołszka wartko sie uspokoiła, oblykła biołe szatki i rozsiadła sie na stołku, choćby jako krōlowo na trōnie. Mama poczosała ji jeszcze włosy, zawiōnzała ich biołōm szlajfkōm i Lynka była gotowo. Teraz tata z kościelnym wziōni jōm i zaniōśli do kościoła. Było już tam trocha ludzi, chocioż Lynka żodnego niy widziała, tako była rada, że może sam być i iś do Kōmōnije.
W kościele byli starziki dziołszki i jeji potki. Wiyncyj gości niy prosiłi, bo Kōmōnijo miała być skrōmno, a skuli tego wypadku niy wiedzieli, czy bydzie wogōle.
Zaczła sie Kōmōnijo. Farorz zaroz na poczōntku prziwitoł wszystki dzieci kōmōnijne. Spōmnioł, że jeszcze wczora niy wiedzieli, wiela tych dziecek bydzie, ale przeca Pōnbōczek by sie fest staroł, kej by nu tej jednej małej owieczki sam brakowało, tōż kozoł jōm sam tyż prziwiyź. Lynka słōchała tego tako rada, bōł to najszczynśliwszy dziyń w jeji życiu. Jeszcze pora dni tymu starała sie, że skuli wypadku niy bydzie mōgła iś do Kōmōnije, a dzisiaj siedzi sam przi ołtorzu, czeko aż bydzie mōgła tego Pōnbōczka przijōnć do serduszka.
Po mszy dziołszka niōśli bez kościōł tata z potkym, a za nimi szły inksze dziecka, choćby drōżki za młodōm paniōm. Przed kościołym postawili stołek z Lynkōm przi schodach, bo czekoł tam już fotograf, tōż ustawiōł dzieci kole Lynki, synków z jednej strōny, a dziołszki z drugij. Ze zadku stoły ojce dzieci. Potym były powiynszowania od mamy, taty, starek, starzikōw i potkōw. Wszyscy wsiedli do bryczki i pojechali bez wieś du dōm.
W dōma niy było wielkij uroczystości, yno trocha kawy, kołocza, ale dlo Lynki była to najwiynkszo uczta w życiu. Dostała od jednej starki rōżaniec, od drugij medalik z Marijōm Paniynkōm, a od potki Pismo Świynte.
Noga wartko sie gojiła, ale jeszcze niy mōgła Lynka chodzić, tóż cały tydziyń po Kōmōniji, a potym kożdy pióntek i kożdo niedziela woziōł tata dziołszka na kole do kościoła. Teraz ale siedziała dycko na rułce, a tata szoł piechty kole koła.
Tak to dziołszka rosła, ale dycko pamiyntała o Pōnbōczku, bo Ōn tyż niy zapōmnioł ō nij, jak niy mōgła ku nimu prziś. Kożdo niedziela, a tyż i bez tydziyń chodziła do kościoła.
Prziszoł czas, że poznała kawalera, zaczli chodzić na muzyki, tōż zdarziło sie tyż nikedy, że dziołcha poodziyrała se nogi przi tańcowaniu i niy poradziła iś piechty du dōm, tōż kawaler wiōz jōm na kole, ale dycko na rułce i nigdy niy zgodziła sie, żeby siodoł na koło. Dycko musioł iś piechty kole miego.
Całe lata widziało sie Lynka, jak chodziła do kościoła, piyrsze ze swojimi dzieciami, potym z wnukami. Na kole sama nigdy niy nauczyła sie jeździć ze strachu. W chałupie na kōmodzie stoło dycko zdjynci kōmōnijne, kaj w pojstrzodku siedziała mało dziołszka na stołku, a kole nij stoły inksze dziecka kōmōnijne w biołych szatkach.
Fojerman
|