Autor: Bracia Grimm

Tytuł oryginalny: Die zwölf Brüder

Tytuł polski: Dwunastu braci

Tłumaczenie na j. śląski z j.polskiego ze strony:

https://pl.wikipedia.org/wiki/Dwunastu_braci

Tłōmaczyni na j. ślōnski: Stanisław Neblik

2022.02.21

Dwanoście braciōw

W jednym krōlestwie krōl a krōlowo mieli dwanoście synkōw. Jedyn roz padoł krōl do swojij baby: ”Jak trzinoste dziecko, kere przidzie na świat, bydzie dziołszkōm, to niech umrze dwanoście synkōw, coby jejij bogajstwo¹ było srogi, a krōlestwo trefiyło yno ônej samej". Rozkozoł rzymieślnikōm zrobić dwanoście trułōw dlo swojich synkōw i prziniyś ich do zawrzytej izby. Krōlowo fest sie starała skuli tego. Wtynczas prziszoł ku niyj najmłodszy synek, Bynjamin, a spytoł sie, czamu sie tak tropi. Mamulka pedziała mu ô rozkazie ôd ôjca. Wtynczas bracio uznali, co pōńdōm ze krōlewskigo zōmka, a skryjōm sie w lesie, aże do tego czasu, co bydōm wiedzieć, czy jejich mamulka urodzi synka, abo cera. Mamulka ôbiecała, że jak urodzi sie cera – powiesi na turmie² ze zōmka czerwiōno fana, coby im dać skozać, że niy majōm przichodzić nazod dudōm. Pora dni potym zejrzeli na turmie czerwiōno fana. Wiedzieli, co niy mieli po co iś nazod dudōm. Zamiyszkali we ôstawiōnej, prōznej chałupie we pojstrzodku lasa. Uznali, co dziynnie bydōm chodzić na gōn³, a najmłodszy brat, kej je najsłabszy, bydzie wachowoł chałupy, a gospodarzōł w niyj. Ku tymu ôbiecali se, że jak w lesie pokoże sie jako dziołszka – zarozki jōm zabijōm, ze zymsty, za to co ich wygnali.

W tym czasie jejich siostra rosła we zōmku ôd ôjcōw. Jedyn roz bez cufal⁴ znodła we jednej ze kōmnatōw dwanoście chłopskich koszulōw. Spytała sie mamulki, kōmu ône przinoleżały. Wtynczas mamulka ôpedziała ji ô braciach, co skuli niyj musieli pōnś ze zōmka. Princesa uznała, co ich poszuko. Poszła do lasa, kaj we chałupce bōł praje jejij brat, Bynjamin. Gryfno dziołszka tak fest mu sie spodobała, tōż spytoł sie jōm, kim je. Padała, że je cerōm ôd krōla, a szuko potracōnych dwanoście braciōw. Wtynczas brat padoł ji, że ôn je jednym ze braciōw, a inksi poszli na gōn. Na razie kozoł sie ji skryć, bo sie boł, że bracio mogōm jōm zabić, tak jak prziôbiecali. Jak bracio prziszli ze gōnu, Bynjamin kozoł im cofnyć ta prziôbiycka, co zabijōm piyrszo trefiōno dziołcha, a jak już to zrobiyli, to pokozoł im siostra. Bracio fest sie uradowali. Siostra zamiyszkała z nimi, a ôd tego czasu wachowała dycko chałupy, jak byli na gōnie.

Jedyn roz, przi szumnym ôbiedzie, princesa chciała zrobić uciecha braciōm, a urwała dlo kożdego po jednej leluji⁵, co rosły na zegrōdce kole chałpy. Dyć wtedy bracio pōmiyniyli sie we kruki a ôdfurgali⁶. Straciyła sie tyż i chałupka i zegrōdka, a princesa ôstała sama we lesie. Wtedy prziszła ku niyj staruszka, a padała, że źle zrobiyła, kej posruwała zacaubrowane⁷ leluje i że terazki jejij bracio ôstanōm krukami już dycko. Widziała urzykani⁸ ôd princesy, tōż staruszka poradziyła ji jednakowōż, jako ich ôdcaubrować. Musi bez siedym lot niy pedzieć ani słowa, a niy może sie uśmiychać.

Ôd tego czasu princesa miyszkała sama we lesie, a niy ôdzywała sie ani słowym. Za jakiś czas trefiyła w lesie młodego krōla, co bōł tam na gōnie. Krōl zaprzoł ji fest ôd piyrszego wejrzynio, a chcioł jōm za baba. Princesa niy mōgła ôdpedzieć, ale kiwła głowōm, co sie zgodzo. Bōł ślub we zōmku. Jednakowōż mamulka ôd krōla niynawidziyła swojij niywiasny⁹, a zaczła jōm ôbskarżować ô roztomańte złe rzeczy. Princesa niy mōgła godać, tōż niy poradziyła sie ôbrōnić. A chyb¹⁰ uśmiychu, podle krōlowej, pokazować mioł, co mo niyczyste sumiyni. Na kōniec krōl uwierzōł mamulce a kozoł narychtować stusek.¹¹ Jak zaczōn ôn już goreć, to z nieba przifurgało dwanoście kruków, a zaczły gasić flama,¹² a chrōnić princesa. Za chwila kruki pōmiyniyły sie we młodziokōw¹³. Pokozało sie, że przeleciało praje siedym lot ôd jejich przemiany, a princesa tym swojim niy ôdzywaniym sie cofła z nich te caubry. Princesa uwolniyli, a zło krōlowo posłali na śmierć.

Fojerman