Utwór oparty na książce pochodzącej z serwisu Wolne Lektury

https://wolnelektury.pl/media/book/pdf/slimak-i-roza.pdf

Tutuł oryginalny:

Autor: Hans Christian Andersen

Tutuł polski: Ślimak i róża

Tłumaczenie polskie: Cecylia Niewiadomska

Tłōmaczyni ze j.polskigo na j.ślōnski: Stanisław Neblik

2022.02.08

Ślimok a rōuza

Nad przikopōm¹ wyrosła raja lyskōw,² za nimi rozciōngały sie łōnki a pola, a z drugij strōny była zegrōdka, a we zegrōdce zakwitnōł kerz rōuzy.³

Pod krzym siedzioł ślimok a myśloł ô sia.

- Doczkej, – godoł – przidzie czas i na mie, a wtedy sie pokoże, co żech je wert. Na coś lepszego żech je przeznaczōny, jak dować światu rōuzy, abo ôrzechy, abo i mlyko, jak krowy a barany.

- Festy chciała bych widzieć, - padała rōuza – co panoczek do światu. Kedy to bydzie?

- Niy trza mi sie śpiychać – ôdpedzioł ślimok. - Wy yno dycko pilujecie⁴. Doczkejcie.

Na drugi rok ślimok siedzioł zaś pod krzym rōuzy, a wygrzywoł sie na słōńcu. Nad nim wisiały knopsy⁵ a rōuzy, pełne, świyże, wōniōnce. Ślimok wyloz kōnsek ze swojij chałupki, wyciōngnōł rōżki, a skrōł sie zaś.

- Wszyjsko, jak łōńskirok⁶, - padoł niyrod – żodnej ôdmiany, ani postympu. Kerz rōuzianny dowo rōuzy a nic wiyncyj.

Rōuzy kwitły bez lato, aże do niyskorego⁷ podzimu,⁸ podwiyl śniyg niy spod. Wtedy kerz usnōł⁹, a ślimok skrōł sie we ziymi.

Zaś prziszoł rok nowy, rōuzy sie roztopiyrzyły, ślimok siod na słōńcu, pod rōuziannym krzym.

- Zestarzoł żeś sie - padoł, a kiwoł głowōm. - Mi sie zdo uschniesz hned, bo doł żeś światu wszyjsko, co żeś mu dać mōg. Niy mōm czasu rozważować, czy twoji geszynki były co wert, to yno je jasne dlō mie, że sōm ôd sia niy zrobiōł żeś nic nowego, ôstoł żeś tym samym sztynglym¹⁰, co żeś bōł. Kapujesz¹¹ mie dobrze?

- Lynkosz mie, ślimoku! - padała rōuza. - Nigdy żech jeszcze nad tym niy rozważowała.

- Zdo mi sie, co w ôgōle nigdy żeś niy rozważowała nad niczym – padoł ślimok ôbojyntnie. - Rozwożyła żeś se kedy to, po co kwitniesz? Jako to kwitniesz? A czamu tak, a niy inakszy?

- Niy - padała rōuza. - Kwitna, bo kwitnyć musza, bo to je szczynściym, życiym. Słōńce świyci i grzeje, luft mie kustuje¹², deszcz a rosa dowo pić. Dychōm, czuja, żyja! Ze ziymie płynie wy mie jakoś siyła, kormiōnco a fest srogo; czuja sie co roz to szczynśliwszo a musza kwitnyć. Inakszy bych niy żyła.

- Możno. Widza, co ci je doś poryncznie¹³ tak żyć, kej nic niy rozumisz.

- Dobrze mi je, - padała rōuza – tak mocka mi dali! Chocioż panoczkowi dali wiyncyj. Zdo mi sie, co przinoleżysz do tych gynialnych persōnōw, co jejich myśli świat udziwiajōm.

- Mało se z tego robia – padoł ślimok. - Cōż mie tyn świat ôbchodzi? We sia samym mōm doś skarbōw.

- Ja, na pewno, - szepnyła rōuza – dyć, czy wszyjscy niy dowōmy światu tego, co w nas je najlepsze, tego co poradzymy? Jo dowałach mu yno rōuzy, bo nic inkszego niy mōm. Ale panoczek, co mosz tak mocka, co dosz światu?

- Jo? - Jo mu nic niy dōm. A cōż ôn mie ôbchodzi? Ôddowej se, moja miyło, swoji rōuzy, a lyska – ôrzechy, a barany – mlyko; kożde z was chce chwolbōw¹⁴ a ôdwdziynki,¹⁵ kożde chce pochytać wychwolcōw.¹⁶ A jo tego niy powożōm. Jo żech je sōm we sia. Co mōm, to dlo sia, a sōm to ôcynić najlepszy poradza. Świata dlō mie niy ma a niy ôbchodzi mie wcale.

To pedzioł, skrōł sie do swojij chałupki, a dziura zalepiōł ślinōm.

- Jaki ôn je mōndry! - padała ze rozważowaniym rōuza. Szkoda, co niy za fest go poradza spokopić.¹⁷ Dyć, niy dziwota, niy mōm przeca takij głowy. Niy poradza sie tyż skryć, jak ôn, we swojij chałupce a musza sam stoć sztyjc pod ôtwartym niebym a dować światu rōuzy. Biydne rōuzy! Wiyndnōm, tracōm wōniōnce płatki i wiater nimi zamiato. Dyć jedna gryfno dziołszka wraziyła do ksiōnżki ze złotymi rantami,¹⁸ co w niyj tyż muszōm być piykne kwiotki, bo jak jōm czytała, to widziała żech uśmiych na jejij gymbie, a płaczki przezdziyrne¹⁹ we ôczach. A drugo rōuza przipła ku piersi i dobrze ji tam było przi gorkim sercu. A trzecij rōuzie dało kusku²⁰ dziecko i dało jōm mamulce. Sztworto położyli na trule²¹ ôd staruszka, co przoł kwiotkōm. To wszyjsko dowo mi uciecha a szczynści, loce kole mie jak błogosławiyństwo. Rada spōminōm ô tym – to je moji życi!

Rōuza kwitła kożdy rok, a dowała światu swoji kwiotki, yno myśleć niy poradziyła, bo niy miała głowy, jak ślimok. A ślimok siedzioł we swojij knap²² chałupce a rozważowoł ô sia. Świat nic go niy ôbchodziōł.

Mocka lot przeleciało.

Ślimok żyć przestoł a we pulwer²³ sie pōmiyniōł. Skōńczyła życi i rōuza, a jeji kerz tyż zgrymnioł,²⁴ a na pulwer sie pōmiyniōł. Ôstała pō nim jedna yno rōuza we ksiōnżce ze złotymi rantami.

Na zegrodzie jednakowōż kwitnōm inksze rōuzy, a ślimoki grzejōm sie na słōńcu a rozważujōm, wiela sōm wert. Świat nic ich niy ôbchodzi.

Fojerman

1rōw z wodą