Utwór oparty na książce pochodzącej z serwisu Wolne Lektury

https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/trzy-piora/

Tutuł oryginalny: Die drei Federn

Autorzy: Jacob i Wilhelm Grimm

Tłumaczenie polskie: Bolesław Londyński

Tłōmaczyni ze j.polskigo na j.ślōnski: Stanisław Neblik

Trzi piōra

Bōł roz krōl, co mioł trzech synkōw: dwa byli mōndrzi a talyntni¹, a tyn trzeci mało godoł, kożdymu wierzōł, a mianowali go Guptasiym.

Jak krōł sie postarzoł, zesłob, a rozważowoł ô swojim kōńcu, niy wiedzioł, kery ze synkōw mo pō nim zasiednyć na trōnie.

Tōż pado dō nich:

- Idźcie do świata, a kery z was prziniesie mi najpiykniejszy tepich,² tyn pō mojij śmierci ôstanie krōlym.

A, coby niy prziszło miyndzy nimi ku żodnej spiyrce, zakludziōł ich przed zōmek, ciepnōł trzi piōrka do luftu a padoł:

- Tak, jak ône lecōm, tak wy mieli byście za nimi ciōngnyć³.

Jedne piōrko leciało na wschōd, drugi na zachód, a trzeci prosto i niy ôdfurgło⁴ daleko, ale śleciało⁵ zarozki na ziymia.

I tak to jedyn ze braciōw poszoł na prawo, drugi na lewo – a śmioli sie ze Guptasia, co musioł ôstać tam, kaj śleciało trzeci piōrko.

Guptasiek siod a zacliwiyło⁶ mu sie. Ale zejrzoł ôroz, że zarozki kole piōra były dźwiyrze we ziymi. Dźwignōł ich, znod schody a sloz⁷ pō nich. Hned prziszoł ku inkszym dźwiyrzōm, a usłyszoł, jak tam keryś wołoł w pojstrzodku:

„Hej, zielōno,

Bez ôgōna,

Ku dźwiyrżōm śmig,

A kulwit⁸,

Wejrzij, leć,

Wejrzij hned,

Kery może

Być na dworze?”

Dźwiyrze sie ôtworziły, a zejrzoł srogo hrubo chropucha,⁹ a kole niyj mocka małych chropuszkōw.

Hrubo chropucha spytała sie, ô co sie dopōmino.¹⁰

Chcioł bych mieć – padoł – najpiykniejszy a najmiynkciejszy¹¹ tepich.

Na to staro zawołała jedna ze młodych a padała:

„Hej, zielōno,

Bez ôgōna.

Ruszej mig

A kulwit,

A jak szłapki ci pōmogōm,

Prziniyś mi szkatułka srogo.”

Młodo chropuszka prziniōsła szkatułka, staro ôtworziła jōm a po wyciōngnyciu tepicha, co bōł taki piykny a taki ciynki, że ani na ziymi żodyn podanego nań¹² narychtować niy poradziōł, podała go Guptaśkowi. Ôn podziynkowoł a poszoł na wiyrch.

Ale ôba starsi bracio mieli Guptaśka za takigo cielika¹³, że myśleli, co nic niy znojdzie, a nic niy prziniesie.

- Cōż mōmy se robić srogo proca¹⁴ ze szukaniym, – padali – a ze tymi słowami sjyni¹⁵ ze plecōw piyrszej lepszej trefiōnej¹⁶ ôwczorki hrubo, ańfachowo¹⁷ chustka, a zaniōśli krōlowi.

Za tyn czas prziszoł i Guptasiek, co prziniōs swōj piykny tepich. Jak krōl tepich ôbejrzoł, zadziwowoł sie a padoł:

- Prowda pedzieć, to trōn przinoleży sie najmłodszymu.

Ale ôba starsi bracio niy dali ôjcowi pokōj, a dowodziyli, że to je niymożebne,¹⁸ coby Guptasiek, kery mo na isto¹⁹ kopszelōnt,²⁰ mioł ôstać krōlym, a prosiyli go, coby podoł nowe warōnki.

Na to ôjciec pado:

- Tyn dostanie państwo, kery mi prziniesie najpiykniejszy piestrzyń²¹.

Potym wykludziōł wszyjskich trzech synkōw przed zōmek ciepnōł trzi piōra do gōry, a ône zaś rozleciały sie tak samo, jak piyrszy roz.

Guptasiek zaś dźwiyrze we ziymi ôtworzōł, wloz ku hrubej chropusze, a padoł ji, co trza mu piestrzynia. Chropucha kozała se prziniyś szkatułka, a dała mu z niyj piestrzyń, co blysknōł mockōm kamiyniōw, a bōł taki piykny, co żodyn jubiler na ziymi niy poradziōł by takigo zocnego narychtować.

Dwa starsi bracio wyśmiowali sie ze Guptaśka, że chcioł szukać złotego piestrzynia, sami tyż niy dali se żodnej proce, yno wybiyli gwoździe ze starej zieleźnej felgi a prziniōśli jōm ôjcowi. Dyć, jak Guptasiek pokozoł swōj piestrzyń, ôjciec zaś padoł:

- Ônymu państwo sie przinoleży.

Ale ôba starsi niy chcieli popuścić,²² a głobiyli²³ go tak dłōgo, podwiyl niy doł trzecigo warōnku, tōż padoł, że kery mu najgryfniejszo baba skludzi, tyn państwo dostanie. Trzi piōra ciepnyte ku wiyrchu, sleciały, tak jak zeszły roz.

Guptasiek już niy rozważowoł, yno poszoł prosto do chropuchy.

- Mōm skludzić do chałupy najgryfniejszo baba.

- Ho, ho! - ôdpedziała na to chropucha. - Najgryfniejszo baba! Takij niy mōm pod rynkōm, ale to nic, bydziesz jōm mioł.

Dała mu wydubany kwak²⁴ a szejś zaprzōngnytych myszōw. A Guptasiek pado ze cliwotōm:

- Cōż jo mōm z tym zrobić?

- Posodź yno do pojstrzodka jedna z mojich małych myszkōw – ôdpedziała staro.

Na to ôn, bez ôbiyranio, chyciōł jedna chropuszka a wraziōł jōm do kwaka; dyć ledwa sie tam znodła, hned sie pōmiyniyła na zocno, gryfno frela. Kwak – na landauer,²⁵ a szejś myszy stało sie kōniami. Wtedy ôn doł ji kusku, szkubnōł²⁶ kōnie a zawiōz do krōla.

Prziszli tyż jego bracio, co niy dali se żodnej proce przi ôbiyraniu gryfnej baby, ale wziyni piyrszo lepszo dziołcha ze wsi.

Jak krōl jōm zejrzoł, to padoł:

- Państwo weźnie po mojij śmierci synek najmłodszy.

Ale ôba bracio aże zaguszyli krōla swojimi rykami:

- My niy mogymy zwolić, coby Guptasiek bōł krōlym, a dopōminōmy sie, coby tyn dostoł piyrszyństwo, ôd kerego baba bydzie poradziyła skokać bez felga, co wisi we sali.

Miyniyli ôni,²⁷ co dziołchy ze wsi poradzōm skokać leko, bo sōm doś mocne, ale tako miynko frelka zabije sie przi skokaniu na pewno.

Stary krōl przistoł²⁸ i na ta prōba.

Tōż terazki ôbie dziołchy ze wsi zaczły skokać bez felga, ale były taki zawalate,²⁹ że sie poprzewracały, potrzaskały, a połōmały se nogi i rynce. A gryfno frelka, prziwieziōno ôd Guptaśka, skokała bez felga jak sornik.³⁰

Tak to najmłodszy ze braciōw dostoł korōna a dłōgo mōg rzōndzić.

Fojerman